آموزش ساخت فیلم و ویدیوی آموزشی با گوشی موبایل

«ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل؟ مگه می‌شه؟» این‌ها جمله‌هایی بودن که چند سال پیش، ما خیلی می‌شنیدیم. خیلی از دوست‌ها و حتی همکارهای خودمون باور نمی‌کردن که بشه با دوربین موبایل، فیلم یا کلیپ آموزشی ساخت! ولی حالا ما می‌بینیم که برخی از مستندها رو هم با گوشی موبایل می‌سازن. «ساخت مستند با گوشی موبایل»؛ «ساخت فیلم و کلیپ آموزشی با گوشی موبایل»؛ ؛ «ساخت فیلم کوتاه با دوربین موبایل»؛ «ساخت فیلم سینمایی با گوشی موبایل»؛ این‌ها عبارت‌هایی بودن که هرگز باورکردنی نبود.

راست اش رو بخواید؛ زمانی که برای اولین بار، یه موبایل ساخته شد، هیچ کس فکر اش رو هم نمی‌کرد که اون ابزار ساده برای تماس گرفتن، می‌تونه انقدر پیچیده بشه. جوری که کم‌تر کسی بتونه از اون دل بکَنه. هیچ کس فکر اش رو هم نمی‌کرد که بعد از چند سال، خیلی از کارها رو بشه با موبایل انجام داد. ولی خب، شد!

حالا دیگه یه موبایل، فقط یه ابزار سرگرمی یا یه ابزار برای تماس گرفتن نیست؛ بلکه شاید بشه گفت: «یه موبایل، دیگه یه رایانه است». اصلاً شاید کار موبایل به جایی برسه که یه زمانی، دیگه نیازی به رایانه هم نباشه؛ ولی خب، به هر حال، در همین سالی که ما هستیم، پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای در موبایل‌ها دیده می‌شه که آدم رو متعجب می‌کنه.

تقریباً از همون چند سال اول، همه‌ی موبایل‌ها، به دوربین عکاسی و فیلم‌برداری مجهز شدن؛ ولی خب، اصلاً کیفیت خوبی نداشتن و شاید یه جورایی، فقط برای سرگرمی بود. ولی حالا کار دوربین تلفن‌های همراه به جایی رسیده که با موبایل‌ها، فیلم‌های سینمایی فوق‌العاده‌ای می‌سازن که میلیون‌ها دلار هم به فروش می‌رسه. برای نمونه، فیلم دیوانه (Unsane/Insane) در سال ۲۰۱۷ و به کارگردانی استیون سودربرگ که با دوربین گوشی آیفون، فیلم‌برداری شد.

باور تون می‌شه؟ ساخت فیلم‌های سینمایی با موبایل! کار فیلم‌برداری با موبایل، به جایی رسیده که می‌شه باهاش، فیلم‌های سینمایی باکیفیتی رو ساخت که حتی در بهترین سینماهای دنیا به نمایش در بیان و میلیون‌ها دلار هم فروش داشته باشن.

مطمئن باشید که استیون سودربرگ (کارگردان فیلم دیوانه)، انقدر آدم حرفه‌ای ئه که بدون دلیل، این کار رو نکرده باشه. حتماً چیزی در دوربین تلفن‌های همراه هست که اون رو به انجام این کار ]یعنی ساخت فیلم سینمایی با موبایل[، دلگرم کرده. حتماً دوربین موبایل‌ها، دیگه انقدر کیفیت دارن که بشه باهاشون، فیلم سینمایی ساخت. پس چرا ما نتونیم که باهاشون، مثلاً ویدیوهای آموزشی خودمون رو بسازیم؟ یا این که برای کسب‌وکار مون، ویدیوهایی رو با موبایل مون بسازیم تا بتونیم ارتباط بهتری رو با مخاطب‌ها و مشتری‌ها مون بگیریم؟

البته درست ئه که استیون سودربرگ، برای ساخت فیلم سینمایی اش از لنزهای قوی و جداگانه‌ای برای موبایل استفاده کرده؛ ولی خب، ما برای ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل یا ویدیوهایی برای کسب‌وکار مون، اصلاً شاید به اون لنزها هم نیازی نداشته باشیم. برای این که بدونید چه فیلم‌های سینمایی تا حالا با گوشی موبایل ساخته شده‌اند، اینجا کلیک کنید.

همین حالا هم خیلی‌ها در دنیا دارن با موبایل‌ها شون، ویدیوهای آموزشی می‌سازن و اون‌ها رو به فروش می‌رسونن. همین الان اگر یه لحظه، اینستاگرام یا هر شبکه‌ی اجتماعی دیگه‌ای رو باز کنید، به سادگی می‌تونید صدها و هزارها ویدیویی رو ببینید که آدم‌های مختلفی از خودشون یا خدمات یا کالاها شون تهیه کرده‌اند و دارن باهاشون، پول در می‌آرن یا به هدف شون می‌رسن. پس چرا ما این کار رو نکنیم؟ پس ما هم می‌تونیم؛ ولی خب، برای ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل و فیلم برداری حرفه‌ای با گوشی موبایل، باید یه سری چیزهای مهم رو رعایت کنیم.

با همه‌ی این حرف‌ها، شاید به خودتون بگید که چند بار با گوشی تون فیلم گرفتید و اصلاً هم خوب نشد. بله درست ئه و کاملاً حق با شما ئه. هر کسی نمی‌تونه با موبایل، فیلم‌های خوبی رو بگیره؛ ولی این، به این معنی نیست که نمی‌شه! اگه شما ابزارها اش رو داشته باشید و چند تا اصل ساده ولی مهم فیلم‌برداری رو هم بدونید، مطمئن باشید که کار سختی نیست و شما هم می‌تونید ویدیوهایی با کیفیت HD  و Full HD و حتی بالاتر رو داشته باشید.

چند سال پیش، وقتی که من، همین حرف‌ها رو به دوست‌ها یا شاگردها ام می‌زدم، خیلی تعجب می‌کردن و خیلی وقت‌ها هم به این حرف‌های من، توجه نمی‌کردن؛ ولی خب، الان دیگه اوضاع فرق کرده. دیگه خیلی‌ها به فیلم‌برداری با موبایل ایمان دارن. ما همین الان، خیلی‌ها رو توی شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم که ویدیوها شون رو دارن با موبایل شون، فیلم‌برداری می‌کنن! پس دیگه، فیلم‌برداری با موبایل، مثل اون وقت‌ها، چیز تعجب‌آور و غیر ممکنی نیست.

ولی خب، توی همه‌ی این ویدیوهایی که ما داریم توی شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم، یه چیزی، کم ئه. کیفیت! درست ئه که با موبایل، دیگه می‌شه ویدیوها مون رو به سادگی ضبط کنیم؛ ولی خیلی از ما، هنوز فیلم‌برداری کردن درست رو نمی‌دونیم. ما نباید یاد مون بره که دوربین، فقط یه بخش از کار ما ئه. در واقع، ما برای این که بتونیم یه ویدیوی باکیفیتی رو داشته باشیم، هنوز باید چیزهای دیگه‌ای رو یاد بگیریم. چیزهایی مثل نورپردازی، صدابرداری، ضبط فیلم باکیفیت، ویرایش حرفه‌ای ویدیو و… . همه‌ی این‌ها برای ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل نیاز ئه.

دونستن همه‌ی این‌ها، باعث می‌شه که ما در نهایت، یه ویدیوی باکیفیتی رو داشته باشیم و وقتی اون شاگرد یا مشتری یا مخاطب مون، سطح کیفیت رو توی ویدیوهای ما ببینه. پس حتماً پیش خودش می‌گه که بقیه‌ی کارهای ما هم حرفه‌ای هستن و در نتیجه، ساده‌تر به ما یا محصول‌های ما اعتماد می‌کنه و ما ساده‌تر می‌تونیم به هدف مون ]هر چی که هست[ برسیم.

حتماً شما این موضوع رو بهتر از من می‌دونید که الان دیگه مثل قبل نیست؛ الان دیگه تقریباً همه‌ی ما دوست داریم که یه ویدیوی خوب رو ببینیم تا این که یه متن طولانی رو بخونیم! بنابراین، اگر ما می‌خوایم که توی کار مون، موفق بشیم و مخاطب‌های بیش‌تری رو به خودمون جذب کنیم، پس حتماً باید بتونیم ویدیوهای خوبی رو هم بسازیم و چه چیزی بهتر از موبایل؟ که هم ارزان‌تر ئه و هم همیشه در دسترس ما ئه.

من تلاش کرده‌ام که توی یه دوره‌ی آموزشی چند ساعته، همه‌ی نکته‌های فیلم‌برداری با موبایل رو آموزش بدم. این دوره‌ی آموزشی، به صورت دانلودی ئه و شما می‌تونید بعد از تهیه کردن اون، فایل‌ها اش رو دانلود کنید و هر زمانی که دوست داشتید، اون رو ببینید. توی اون دوره، هم از تجربه‌های خودم توی کارهای مختلف گفته‌ام و هم نکته‌های حرفه‌ای‌تر رو گفته‌ام که اگر خواستید یه روزی، کار تون به صورت حرفه‌ای‌تر دنبال کنید، دست تون خالی نباشه. پس اگر دوست دارید که فیلم برداری حرفه‌ای با موبایل رو یاد بگیرید، من بهتون پیشنهاد می‌کنم که یه سر به اون دوره‌ی آموزشی بزنید. اون جا، می‌تونید سرفصل‌ها و نمونه‌هایی از دوره رو ببینید و توضیحات بیش‌تری رو بینید. برای دیدن اون دوره آموزشی، اینجا کلیک کنید.

تا حالا شنیده‌اید که می‌گن: «خشت اول گر نهد معمار کج، تا ثریا می‌رود دیوار کج»؟ نقش یه راهنما یا مشاور هم این ئه که نذاره ما اون خشک اول رو کج بذاریم. برای همین، من هم می‌خوام که این نوشته، توی بحث ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل، یه راهنمایی کلی باشه براتون و مسیر رو بهتون نشون بده.

فکر کنم که تا حالا، خیلی درباره دوربین موبایل، صحبت کردم و شاید، سوال شما هم باشه که اصلاً چرا باید از دوربین موبایل، استفاده کنیم؟ مگر دوربین‌های DSLR [همون دوربین‌هایی که توی خیابون، توی دست عکاس‌ها می‌بینیم] چه ایرادی دارن؟ برای همین، اول، بریم سراغ جواب دادن به این سوال.

چرا باید از دوربین موبایل استفاده کنیم؟

اگر بخوام خیلی رُک بگم، مهم‌ترین دلیل، هزینه ست و دلیل دوم، زمان و سرعت ئه. فرض کنید که شما بخواید ویدیوها تون رو در استودیوهای حرفه‌ای ضبط کنید و برای هر فیلم‌برداری، به اون‌ها مبلغی رو بدید. آیا می‌دونید که برای این کار، چقدر باید هزینه کنید؟ هزینه‌ی چنین کاری، انقدر بالا ئه که خیلی وقت‌ها نمی‌شه به سراغ اش رفت؛ چه برسه به این که ما، اول کار هم باشیم.

توی بحث هزینه‌ها، باید هزینه‌ی خرید یه دوربین DSLR رو هم در نظر بگیریم. همین الان و هر زمان دیگه‌ای، قیمت یه دوربین DSLR معمولی، هرگز کم‌تر از یه موبایل معمولی نیست! مگر چند نفر از ما می‌تونه این همه هزینه کنه؟ تازه، تصور کنید که ما، اول کار مون هم باشه و نخوایم که خیلی هزینه و ریسک کنیم!

موضوع بعدی، سرعت انجام کار ئه. فرض کنید که ویدیو تون رو در یه استودیو ضبط کردید، آیا می‌دونید که حداقل باید یک یا دو روز صبر کنید تا فایل‌های اون فیلم‌برداری رو به شما بدن؟ ولی خب، اگه خودتون یه استودیو خانگی داشته باشید و چند تا اصل فیلم‌برداری رو بدونید، به سادگی می‌تونید این کار رو بکنید. ولی خب، خرید دوربین‌های حرفه‌ای هم پول زیادی نیاز داره که شاید از عهده‌ی خیلی از ما خارج باشه. بنابراین، بهترین گزینه، استفاده از دوربین خوب گوشی مون ئه که باید بتونیم از بهترین استفاده رو ازش داشته باشیم.

حالا فرض کنید که شما یه استاد یا مدرس هستید؛ گاهی، پیش می‌آد که شما در سفر هستید و یا در جایی قرار دارید و و دوست دارید که در محیط اون جا برای مخاطب‌ها یا شاگردهای خودتون، یه ویدیوی آموزشی ضبط کنید. چطور می‌خواید که این کار رو بکنید؟ آیا دوربین حرفه‌ای یا DSLR ]با اون حجم و وزن[ همیشه با شما ئه؟ پس، ساده‌ترین کار، این ئه که گوشی موبایل تون رو از جیب تون در بیارید و اون رو در یه جای ثابت بذارید و بعد از نصب میکروفون یقه‌ای تون و فعال کردن دوربین موبایل، ضبط ویدیو رو شروع کنید. به همین سادگی!

شما می‌تونید یه نمونه از ویدیویی که با موبایل ضبط شده رو در زیر ببینید. در واقع، اون ویدیو، یه مصاحبه‌ی خبری با آقای فتح‌الله‌زاده هست که با گوشی سامسونگ مدل Galaxy J7 Prime ساخته شده. دوربین جلوی این گوشی، ۸ مگاپیکسل و دوربین پشتی اون، ۱۳ مگاپیکسل ئه. این ویدیو رو آقای امیری، تهیه کرده‌اند.

خب، شاید تا حالا یه خرده قانع شدید که بهتر ئه از دوربین موبایل، برای ساخت ویدیوها مون استفاده کنیم، ولی حتماً سوال بعدی تون این ئه که اصلاً برای این کار، به چه ابزارهایی نیاز داریم؟ البته جوری که کم‌هزینه برامون در بیاد!

فیلم‌برداری با موبایل، به چه چیزهایی نیاز داره؟

همون طور که گفتم، ما برای ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل به یه سری چیزها نیاز داریم که یکی از اون‌ها، یه برنامک (اپلیکیشن) حرفه‌ای برای فیلم‌برداری ئه که امکانات فوق‌العاده‌ای رو برای فیلم‌برداری به ما بده. اپلیکیشن پیش‌فرضی که روی گوشی‌های شما نصب ئه، نرم‌افزار خوبی برای کار ما نیست. بلکه ما به اپلیکیشن‌های Cinema FV5 یا Filmic Pro نیاز داریم که امکانات یه دوربین حرفه‌ای رو به ما می‌دن. این که بتونیم ISO و نورپردازی دوربین رو تنظیم کنیم، لرزش‌ها رو بگیریم، وضوح رنگ‌ها رو تعیین کنیم و… . از بین اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های ساخت فیلم با موبایل، اون دو تا بهترین‌ها هستن که بهتون معرفی کردم.

ولی شاید مهم‌ترین سوال این باشه که ما به چه کیفیتی از دوربین گوشی نیاز داریم؟ خب، همون طور که می‌دونید، موبایل‌های مختلف، دوربین‌هایی با قدرت‌های مختلف دارن و کیفیت دوربین هم فقط رزولوشن ]مگاپیکسل[ نیست؛ ولی در کل، با یه دوربین ۸ مگاپیکسلی، می‌شه یه ویدیوی خوب و با یه دوربین ۱۳ مگاپیکسلی خوب می‌شه یه ویدیوی عالی رو ضبط کرد. خیلی هم فرقی نمی‌کنه که با گوشی آیفون باشه یا با اندروید. شما با یه دوربین ۱۳ مگاپیکسلی می‌تونید یه ویدیو با کیفیت HD داشته باشید. حتی گوشی آیفون S9 تا کیفیت 4K رو هم جواب می‌ده. گوشی‌های جدیدتر هم همین طور هستن.

ولی خب، همون طور که چند بار گفته شد، همه چیز، دوربین نیست. شما حتما به یه سه پایه نیاز دارید تا دوربین تون در هنگام فیلم‌برداری ثابت باشه؛ وگرنه ویدیوی باکیفیتی نخواهید داشت و تار می‌شه. شما برای ضبط صدا تون، حتما به یه میکروفون نیاز دارید که میکروفون یقه‌ای باسیم (نه بلوتوثی)، بهترین گزینه هست. اگه می‌خواید که بدونید چطور باید نویز صدا تون رو حذف کنید، اینجا کلیک کنید. من در اون نوشته، همه چیز رو با جزئیات آموزش داده‌ام.

ولی شاید یکی از مهم‌ترین مسئله در فیلم‌برداری، نورپردازی باشه. اگه نورپردازی خوبی نداشته باشید، حتی با بهترین دوربین‌های حرفه‌ای هم نمی‌تونید یه ویدیوی خوب داشته باشید. بنابراین، هرگز اهمیت نورپردازی رو فراموش نکنید و حتما باید اصول اون رو بدونید.

همچنین، شما باید یه جای مناسب و یه دکور خوب برای ضبط ویدیو ها تون داشته باشید. در این باره هم نکته‌هایی هست که حتما باید رعایت کنید. در نهایت، شما باید ویدیو تون رو تدوین و ویرایش کنید و یه خروجی خوب ازش بگیرید. همه‌ی این‌ها، نکته‌هایی داره که من در دوره‌ی «تولید ویدیو با کم‌ترین هزینه؛ حتی با دوربین موبایل» تک‌تک شون رو گفته‌ام.

خب، تا این جا فهمیدیم که چطور فیلم آموزشی درست کنیم؟ ولی یه نکته‌ی دیگه رو هم باید بگم که درباره‌ی ویرایش و تدوین ویدیو هست. اگرچه من پیشنهاد می‌کنم که با نرم‌افزارهای حرفه‌ای رایانه برای ویرایش ویدیو تون استفاده کنید؛ ولی خب، اپلیکیشن‌هایی هم هستن که می‌شه از اون‌ها برای این کار استفاده کرد. مثلاً برای تدوین ویدیو تون شما می‌تونید از اپلیکیشن powerdirector که یکی از بهترین‌ها ئه، استفاده کنید.

در کنار یه اپلیکیشن برای ویرایش ویدیو، ما به یه اپلیکیشن هم نیاز داریم تا حجم ویدیو مون رو کم کنیم که چند تا از اون‌ها رو می‌تونید در پایین ببینید:

• Video Compressor
• Video Compressor by Sunshine
• Video Compress
• VidCompact
• Video Dieter 2

که البته از بین این‌ها، استفاده از Video Compress یا Video Dieter 2 رو من پیشنهاد می‌کنم.

همه‌ی اون موردهایی که من توی این نوشته، خدمت تون عرض کردم، فقط چند نکته از نکته‌هایی بود که شما باید برای ساخت فیلم آموزشی با گوشی موبایل بدونید و هنوز موردهایی هست که بهتر ئه اون‌ها بدونید. برای همین، پیشنهاد می‌کنم که اون دوره‌ی آموزشی که در بالا بهش اشاره کردم رو تهیه کنید و یا حداقل، نوشته‌ی دیگه‌ای رو که درباره‌ی «چند نکته برای ساخت فیلم و مستند کوتاه با موبایل» هست، ببینید تا شاید بیش‌تر تونسته باشم کمک تون کرده باشم.