برای استفاده بهتر از سایت، به حساب تون وارد بشید
من، توی این نوشته از کارنتا بلاگ، می‌خوام که درباره‌ی قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت باهاتون صحبت کنم؛ این که چرا باید یه قرارداد برای پشتیبانی و نگهداری وبسایت مون بنویسیم و توی اون قرارداد، چه چیزهایی رو باید در نظر بگیریم. بنابراین، اگر قصد دارید که پشتیبانی و نگهداری یه وبسایت رو به عهده بگیرید و یا اگر قصد دارید که برای وبسایت تون، یه نفر/شرکت رو برای این کار انتخاب کنید، بهتون پیشنهاد می‌کنم که تا آخر این نوشته رو با دقت بخونید تا بعدها دچار دردسر نشید.
از اون جایی که ما نمی‌تونیم هم‌زمان، چند جا باشیم؛ بنابراین، نمی‌تونیم به طور هم‌زمان، روی چند تا موضوع، تمرکز کنیم. برای همین ئه که چه برای یه وبسایت شخصی (که خودمون و محصول‌ها مون رو ارائه بدیم) و چه برای یه وبسایت شرکتی و فروشگاهی، ما حتماً به یه پشتیبان و نگهدار وبسایت نیاز داریم؛ کسی که زمان و تجربه اش رو برای پشتیبانی و نگهداری وبسایت ما بذاره و خیال مون رو از اون طرف، راحت کنه تا ما بتونیم به بخش‌های دیگه‌ی کسب‌وکار اینترنتی مون بپردازیم.
به هر حال، داشتن یه کسب‌وکار اینترنتی که بخواد منبع درآمد ما باشه و رشد بکنه، به خودی خود، چالش‌های خودش رو داره و البته جنبه‌های مختلفی رو هم داره که باید به تک‌تک شون پرداخته بشه؛ مثلاً تولید محتوا، تبلیغات و بازاریابی اینترنتی، ارتباط گرفتن با کسب‌وکارها و افراد دیگه و البته شاید ده‌ها مورد دیگه که اگر انجام نشه، اون کسب‌وکار اینترنتی مون، نمی‌تونه به اندازه‌ی کافی، رشد بکنه و ما رو به هدف مون برسونه.
برای همین ئه که بهتر ئه برای وبسایت مون، یه پشتیبان داشته باشیم؛ ولی خب، این جا ئه که نوشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت اهمیت پیدا می‌کنه؛ چون اگر بعضی چیزها رو رعایت نکنیم، موردهایی پیش می‌آد که نه برای شما و نه برای پشتیبان وبسایت تون، مشخص نیست که باید چی کار کرد و وظیفه‌ی چه کسی هست و اون جا ئه که اختلاف بین تون آغاز می‌شه و این موضوع برای برای هر دو طرف، به یه کابوس تبدیل می‌شه.
علاوه بر این‌ها، این رو هم در نظر بگیرید که نمی‌شه وبسایت تون رو رها کنید. اگر شما یه کسب‌وکار اینترنتی دارید و تمرکز کار تون روی اون هست، حتماً نمی‌شه اون رو برای هفته‌ها و ماه‌ها رها کنید و بروزرسانی نکنید. مثلاً محتوایی رو به وبسایت تون اضافه نکنید یا پاسخ کامنت‌ها و دیدگاه‌هایی رو که گذاشته شده ندید و بروزرسانی نرم‌افزارهای وبسایت رو انجام ندید.
اگر مثلاً محتواگذاری رو انجام ندید، کم‌کم، موتورهای جستجو (مثل گوگل) دیگه به وبسایت شما اهمیت نمی‌دن و اگر پاسخ دیدگاه‌های وبسایت رو ندید، اون کاربرها دیگه به سراغ تون نمی‌آن و اگر بروزسانی نرم‌افزارها رو انجام ندید، شاید وبسایت تون بالا نیاد و یا از نظر امنیتی، دچار مشکل بشه و هک بشید.
پس، ما تا این جا، سه تا از کاربردهای داشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت رو فهمیدیم:
پس، از نظر من، اولین کاری که هر کدوم از طرف‌های قرارداد باید انجام بدن، این ئه که از خدمت‌ها و انتظارهایی که از طرف مقابل برای وبسایت شون نیاز دارن و یا می‌تونن انجام بدن، یه فهرستی رو درست کنن. با این کار، هم کارفرما و هم فرد/شرکت پشتیبان می‌تونن روی موردهایی که نوشته شده، گفتگو کنن و در نتیجه، به یه تصویر روشنی از قرارداد شون برسن.
اون جوری می‌شه که کارفرما، دید درستی رو از توانایی‌های اون فرد/شرکت پشتیبان به دست می‌آره و فرد/شرکت پشتیبان هم می‌دونه که چه کارهایی رو باید انجام بده و به چه چیزهایی رسیدگی کنه. اگر هم هر یک از دو طرف، دچار مشکل شدن، از نظر قانونی می‌تونن اون رو حل کنن. خوبی داشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت، همین ئه که همه چیز رو برای هر دو طرف، روشن می‌کنه.
یعنی هم کارفرما می‌دونه که برای چه کارهایی داره پولی رو پرداخت می‌کنه و هم پشتیبان می‌دونه که برای چه کارهایی داره پولی رو دریافت می‌کنه و دیگه پیش نمی‌آد که بعد از یه مدتی، کارفرما این جور حرف‌ها رو بزنه:
در حالی که زدن این جور حرف‌ها، هرگز منصفانه نیست. پشتیبان از وبسایت شما مواظبت می‌کنه و هزینه اش رو هم دریافت می‌کنه؛ مثل یه پرستار بچه. یه پرستار بچه هم از بچه‌ی شما مراقبت می‌کنه، ویتامین‌ها و غذای اون رو می‌ده، جا اش رو عوض می‌کنه و اگر سرفه یا تب کرد، دارویی رو که نیاز داره بهش می‌ده.
البته در کنار کارفرماهایی که اون جوری، غیرمنصفانه داوری می‌کنن، برخی‌ها هم هستن که در ابتدا، همه چیز رو واضح و روشن می‌بینن و حتی نیازی هم به نوشتن قرارداد نمی‌بینن. ولی شک نکنید که همه چیز، همیشه خوب پیش نمی‌ره و اگر قراردادی در کار نباشه، به هزار و یک دلیل، اختلاف‌ها شروع می‌شن. چرا؟ چون درباره‌ی همه چیز، به طور شفاف صحبت نشده.
بنابراین، با نوشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت، هر دو طرف، نفع می‌رن و از خیلی از اختلاف‌ها که باعث کند شدن سرعت انجام کارهای مهم‌تر می‌شه، جلوگیری می‌شه. به جای این که وقت شون رو برای انجام کارهای مهم‌تر بذارن، وقت شون رو برای گفتن اختلاف‌ها و جر و بحث می‌ذارن!
توی قرارداد به طور شفاف گفته می‌شه که چه کارهایی باید انجام بشه و چه زمانی، چه مبلغی باید پرداخت بشه. اگر هم اختلاف‌ها به جاهای باریک کشید، هر کدوم از طرف‌ها می‌تونن شکایت کنن و کار رو از مراجع قانونی پیگیری کنن.
پس، همیشه شما باید تلاش کنید که همه‌ی بندهای قرارداد رو به طور شفاف، بیان کنید و باید مطمئن بشید که هر دو طرف، به یه تفاهم رسیده‌اید و هر دو تا تون، همه چیز براتون روشن ئه. من پیشنهاد می‌کنم که تا می‌تونید توی قرارداد توضیح بدید؛ چون هیچ کس از توضیح دادن زیاد، نمُرده!
خب، حالا که فهمیدیم چرا باید به قرارداد بنویسیم و چه کاربردی داره، دیگه وقت اش شده که بدونیم چطور باید یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت رو بنویسیم. البته من نمی‌خوام که بخش به بخش یه قرارداد رو بررسی کنم؛ ولی می‌خوام کلیاتی رو بهتون بگم که این کار رو براتون خیلی ساده می‌کنه. می‌خوام بهتون بگم که یه قرارداد، شامل چه موضوع‌هایی می‌شه و چه جوری باید اون رو آماده کنید.
شاید توی نگاه اول، نوشتن قرارداد براتون کار سختی به نظر برسه؛ چون چیزهای زیادی هست که باید در نظر گرفته بشه و شاید هم آخر سر، اطمینان نداشته باشید که همه‌ی جنبه‌های کار رو سنجیده‌اید یا نه؟ فرقی هم نمی‌کنه که کدوم طرف باشید؛ اگر کارفرما باشید، نگران این هستید که پول زیادی رو ندید و خدمت‌های خوبی رو بگیرید و اگر پشتیبان باشید، نگران این هستید که نکنه کاری که قبول کرده‌اید، سود کافی براتون نداشته باشه و همه اش براتون دردسر بشه.
بنابراین، بهتون پیشنهاد می‌کنم که برای نوشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت، پنج گام و پنج مورد زیر رو به دقت بررسی کنید تا مطمئن بشید که یه قرارداد عاقلانه و منصفانه رو بسته‌اید.
فرقی نمی‌کنه که چه قراردادی، هر قراردادی که بخواید بنویسید، بالاخره یه سری چیزها داره که توی همه تکرار می‌شه و هر قراردادی هم ساختار خودش رو داره. بنابراین، قبل از این که قرارداد تون رو بنویسید، پیشنهاد می‌کنم که چند تا نمونه از اون قرارداد رو بگیرید و یا دانلود کنید تا بتونید ساختار نوشتن اون قرارداد رو بفهمید.
در واقع، شما می‌خواید که از اون قراردادها، ایده بگیرید؛ این که مثلاً پشتیبانی وبسایت یعنی چی؟ نگهداری وبسایت یعنی چی؟ مبلغی که باید پرداخت بشه، چه جوری باید پرداخت بشه؟ چه جوری باید گزارش داد؟ و…
اون نمونه قرارداد رو شما می‌تونید از دوست‌ها یا آشناهایی که این کاره هستن، بگیرید و یا نمونه‌هایی رو از اینترنت دانلود کنید و یا بخرید. بعد از این کار، وقتی که اون‌ها رو بررسی کنید و ازشون ایده گرفتید، دیگه باید دست به کار بشید و خودتون، قرارداد دلخواه تون رو با توجه به شرایط خودتون و طرف مقابل، بنویسید.
شاید بپرسید که «یه قرارداد خوب، چه ویژگی‌هایی داره؟». برای همین، می‌خوام که چند تا ویژگی یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت خوب رو بهتون بگم:
یه قرارداد خوب، تک‌تک خدمت‌هایی رو که به پشتیبانی وبسایت مربوط می‌شه، به طور واضح توضیح می‌ده؛ جوری که هیچ ابهامی برای هیچ کدوم از طرف‌های قرارداد نباشه.
توی قرارداد باید درباره‌ی هر کدوم از خدمت‌هایی که ارائه می‌شه، توضیح داده بشه؛ هم درباره‌ی مبلغی که باید پرداخت بشه و هم این که چه جوری باید پرداخت بشه. مثلاً هر ماه؟ هر 3 ماه؟ اول هر ماه؟ آخر هر ماه؟ قبل از آغاز پشتیبانی؟
اگر در پرداخت‌ها، دیرکردی وجود داشت، چطور؟ آیا نیاز هست که جریمه‌ای در نظر گرفته بشه؟ اگر دیکرد بیش‌تر از فلان روز باشه، آیا پشتیبان می‌تونه قرارداد رو به صورت یک‌طرفه لغو کنه؟ و… همه‌ی این موردها باید توی قرارداد گفته بشه.
شرایط فسخ یا کنسل کردن قرارداد رو باید به طور کامل، توضیح بدید. مثلاً اگر فلان روز از پرداختی‌ها گذشت و دیرکرد داشت، پشتیبان می‌تونه قرارداد رو فسخ کنه. از اون طرف هم، مثلاً اگر پشتیبان در انجام وظیفه‌ها اش کوتاهی کرد، بعد از فلان روز و با فلان شرایط، کارفرما می‌تونه قرارداد رو فسخ کنه.
همچنین، باید شرایط تمدید قرارداد رو هم مشخص کنید؛ این که با چه شرایطی، قرارداد رو تمدید کنید. مثلاً اگر قرارداد به سال دوم رسید، با فلان درصد تخفیف، تمدید بشه یا این که به دلیل تورم، با فلان درصد افزایش هزینه‌ها، تمدید بشه.
یکی از موردهایی که به نظر من، باید حتماً توی قرارداد گفته بشه، مالک وبسایت ئه. یعنی باید گفته بشه که اگرچه پشتیبان به همه‌ی اطلاعات وبسایت دسترسی داره، ولی مالک سایت نیست. بلکه کارفرما، مالک وبسایت ئه و هر چیزی که در اون داره رخ می‌ده، مسئولیت اش با مالک سایت ئه. پشتیبان فقط داره یه سری خدمات پشتیبانی و نگهداری وبسایت می‌ده و مسئول این نیست که کارفرما داره با وبسایت اش، نیکوکاری می‌کنه یا دزدی می‌کنه.
یکی دیگه از موردهایی که پیشنهاد می‌کنم توی قرارداد تون باشه، همین «حل اختلاف‌ها» ئه. البته شما می‌تونید همه‌ی موردهایی که من بهتون گفتم، حذف کنید و توی قرارداد تون نباشه؛ ولی اگر می‌خواید که یه قرارداد خوب و معتبر داشته باشید، حتماً باید این موردها رو توی قرارداد تون داشته باشید.
شرایط حل اختلاف، یعنی این که اگر بعد از امضای قرارداد و هنگام اجرای اون، دو طرف با هم به مشکل برخوردن (چه درباره‌ی پرداخت هزینه‌ها و چه درباره‌ی کیفیت خدمت‌ها)، چه کار باید کنن؟ به کدوم فرد یا مرجع قانونی باید مراجعه کنن؟
همون جور که قبلاً براتون توضیح دادم، یکی از موردهایی که دو طرف، در اون به مشکل می‌خورن، این ئه که به طور واضح، نمی‌دونن چه خدمت‌هایی رو دارن می‌دن یا می‌گیرن. بنابراین، حتماً و حتماً چیزهایی که از پشتیبان تون انتظار دارید یا خدمت‌هایی که می‌تونید برای کارفرما تون انجام بدید رو به طور کامل و شفاف توی قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت نام ببرید. مثلاً:
هر کدوم از موردهای بالا و البته بیش‌تر یا کم‌تر، می‌تونه خدمت‌هایی باشه که شما نیاز دارید و یا می‌تونید انجام بدید. البته باید برای هر کدوم از موردهای بالا، جزئیات بیش‌تری رو بگید. مثلاً اگر قرار ئه تولید محتوا کنید، چه نوع محتوایی؟ چند تا در هفته؟ هر کدوم از محتواهای متنی و نوشتاری، چند کلمه باشه؟ و…
خب، فکر کنم که دیگه رسیدیم به بحث شیرین و البته مهم پول! حتماً و حتماً شما باید به طور دقیق، همه‌ی هزینه‌ها و نحوه‌ی پرداخت شون رو مشخص کنید و البته قیمت‌گذاری هم باید منصفانه و عاقلانه باشه؛ یعنی نه باید جوری باشه که پشتیبان برای کارهایی که می‌کنه، سود کافی به دست نیاره و نه باید جوری باشه که کارفرما از ادامه‌ی کار، منصرف باشه.
بنابراین، قیمت‌گذاری، چیزی هست که باید هر دو طرف، ازش آگاهی داشته باشن و هر طرف هم، هوای طرف دیگه رو داشته باشه؛ وگرنه به تفاهم نمی‌رسن و اگر هم برسن، توی پرداخت‌ها، اذیت می‌شن. پس، شما باید به طور دقیق، نمایان کنید که هر خدمت، چقدر هزینه داره و چه زمانی و چطور باید پرداخت بشه؟ اگر این کار رو بکنید، اختلاف‌ها به حداقل می‌رسه.
نه فقط توی قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت، بلکه هر قرارداد دیگه‌ای که بخواد حرفه‌ای باشه، یه طول دوره داره؛ یعنی تا یه تاریخی، اعتبار داره. بنابراین، بهتر ئه که شما هم توی قرارداد تون، یه بند رو برای خاتمه‌ی قرارداد در نظر بگیرید تا نمایان کنه که اون قرارداد تا چه تاریخی اعتبار داره؟
حالا شاید بپرسید که این کار، به چه دردی می‌خوره؟ با این کار، هر دو طرف، از قبل، می‌دونن که قرارداد شون قرار ئه که تا کی ادامه داشته باشه و اون قرارداد، همیشگی و مادام‌العمر نیست. همین موضوع، حس بهتری رو به هر دو طرف می‌ده؛ چون بعد از پایان قرارداد، شاید نیاز باشه که موردهایی رو بهش اضافه کنن یا ازش کم کنن که با این کار، نه پشتیبان و نه کارفرما، ضرر و زیان نمی‌بینن.
یعنی پشتیبان با افزوده شدن خدمت‌های بیش‌تر به قرارداد، پول بیش‌تری رو می‌گیره و کارفرما هم حس امنیت می‌کنه؛ چون در ابتدا، فرد/شرکت پشتیبان رو نمی‌شناسه و برای همین، می‌خواد که ریسک کم‌تری داشته باشه. پس، می‌خواد که هم یه قرارداد مدت‌دار بنویسه و هم یه قرارداد کوتاه‌مدت. اگر هم از پشتیبانی راضی بود، برای ادامه‌ی کار، اون قرارداد رو تمدید کنه. این جوری می‌شه که تعیین مدت زمان قرارداد، به هر دو طرف، حس بهتری می‌ده.
من همیشه توی مشاوره‌هایی که دارم، مشورت گرفتن از کارشناس‌ها (متخصص‌ها) و باتجربه‌ها رو هم پیشنهاد می‌کنم؛ چون هرگز دوست ندارم که راهی رو که برخی‌ها قبلاً رفته‌اند، من دوباره برم. بنابراین، همیشه تلاش می‌کنم که حتی با پرداخت پول، ازشون مشورت بگیریم تا هم توی زمان ام صرفه‌جویی کنم و هم از روی نادانی، زیان نکنم. برای همین، توی گام پنجم از نوشتن یه قرارداد پشتیبانی و نگهداری از وبسایت، به مشورت گرفتن اشاره کردم.
به نظر من، ابتدا خودتون، با توجه با پیشنهادهایی که قبلاً بهتون کردم و راهنمایی‌هایی که شدید، یه قرارداد نمونه رو بنویسید و بعد، با یه فرد باتجربه مشورت بگیرید تا ایراد قرارداد تون رو بگیره و اگر چیزی به ذهن اش رسید، اون رو بهتون بگه.
برای این کار، شما می‌تونید از دو گروه از آدم‌ها مشورت بگیرید:
اگر فکر می‌کنید که دارید یه قرارداد مهم می‌بندید، از یه مشاور حقوقی هم مشورت بگیرید؛ چون اگر دو طرف قرارداد به مشکل بخورن و کار شون به مراجع قانونی بکشه، باید اون قرارداد، انقدر از نظر قانونی، قوی باشه که شما بتونید حق تون رو بگیرید؛ ولی برای کارهای ساده، شاید نیازی به این کار نباشه و اگر از یه فرد باتجربه‌ی کارکرده هم مشورت بگیرید، کافی باشه.
سخن پایانی
من سعی کردم که توی این نوشته، هر چیزی رو که می‌دونستم و به نظر ام می‌رسید، خدمت تون بگم تا شما یه راهنمایی کلی از نوشتن قرارداد رو داشته باشید که بعداً دچار دردسر نشید. امیدوار ام که تونسته باشیم کمک تون کرده باشم. اگر سوالی براتون پیش اومد، توی همین نوشته، حتماً ازم بپرسید.
منبع: ایده گرفته از وبسایت مهندس پیمان محمدپور (pmpr.ir)
شک نکنید که من برای تک‌تک محتواهای کارنتا زمان می‌ذارم تا بتونم چیزهای درستی رو بهتون آموزش بدم؛ چون آموزش‌های سطحی و پراکنده، به درد هیچ کسی نمی‌خوره و آدم رو بیش‌تر گمراه می‌کنه. اگر شما هم محتواهای من رو دوست دارید و براتون مفید بوده، می‌تونید با انتخاب یکی از گزینه‌های زیر، من رو مهمان کنید:
دیدگاه و امتیاز تون رو بذارید